Bóng đá Anh, với sự hào nhoáng của Premier League và lịch sử lâu đời của các giải đấu hạng dưới, thường gợi lên hình ảnh những sân vận động biểu tượng, những “thánh địa” đầy ắp khán giả. Tuy nhiên, một thực tế ít được biết đến hơn là không phải câu lạc bộ nào cũng sở hữu “mái nhà” của riêng mình. Việc Tại Sao Một Số CLB Anh Phải Thuê Sân để Thi đấu? là câu hỏi ẩn chứa nhiều yếu tố phức tạp, từ tài chính đến cơ sở hạ tầng và các quy định khắt khe của giải đấu. Đây không chỉ là câu chuyện của những đội bóng nhỏ bé, mà đôi khi còn liên quan đến cả những tên tuổi lớn. Hãy cùng Nhịp Sống Thể Thao “mổ xẻ” vấn đề này.
Sự thật là, việc một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp ở Anh không sở hữu sân vận động của mình không phải là chuyện hiếm. Quyết định đi thuê sân, dù là tạm thời hay dài hạn, thường xuất phát từ một hoặc nhiều nguyên nhân cốt lõi, phản ánh bức tranh đa dạng và đôi khi khắc nghiệt của bóng đá xứ sở sương mù.
Những lý do chính khiến CLB Anh đi thuê sân
Việc phải rời xa sân nhà quen thuộc, dù chỉ trong một thời gian ngắn hay dài hạn, luôn mang đến những xáo trộn nhất định. Vậy đâu là những nguyên nhân phổ biến đẩy các câu lạc bộ vào tình thế phải tìm kiếm một “mái nhà” tạm thời?
Giai đoạn nâng cấp hoặc xây mới “mái nhà”
Đây có lẽ là lý do dễ hiểu và thường thấy nhất, đặc biệt với các câu lạc bộ có tham vọng và tiềm lực tài chính. Khi sân vận động hiện tại trở nên lỗi thời, không đáp ứng đủ sức chứa hoặc các tiêu chuẩn tiện nghi, an toàn hiện đại, việc nâng cấp hoặc xây mới hoàn toàn là bước đi cần thiết.
- Nâng cấp quy mô lớn: Các dự án cải tạo lớn, như mở rộng khán đài, xây dựng thêm cơ sở vật chất (phòng VIP, khu báo chí, cửa hàng…), thường khiến sân vận động không thể tổ chức các trận đấu trong một thời gian dài. Việc thi đấu giữa công trường xây dựng là không khả thi và không đảm bảo an toàn.
- Xây dựng sân vận động mới: Quyết định táo bạo hơn là xây hẳn một sân vận động mới hiện đại. Quá trình này kéo dài vài năm, và trong thời gian đó, câu lạc bộ buộc phải tìm một địa điểm thi đấu thay thế.
Ví dụ điển hình nhất chính là Tottenham Hotspur. Trong quá trình xây dựng sân vận động Tottenham Hotspur Stadium siêu hiện đại, họ đã phải “tá túc” tại “thánh địa” Wembley trong gần hai mùa giải (2017-2019). Dù Wembley là một sân đấu vĩ đại, nhưng cảm giác “sân nhà” thực sự và lợi thế quen thuộc ít nhiều cũng bị ảnh hưởng. Tương tự, Fulham cũng từng phải chuyển đến Loftus Road của QPR trong giai đoạn nâng cấp sân Craven Cottage.
Vấn đề tài chính và quyền sở hữu phức tạp
Không phải câu lạc bộ nào cũng may mắn sở hữu sân vận động của mình. Lịch sử hình thành, các vấn đề tài chính trong quá khứ, hoặc cấu trúc sở hữu phức tạp có thể dẫn đến tình trạng này.
- Chi phí vận hành và sở hữu: Sở hữu và bảo trì một sân vận động là cực kỳ tốn kém. Đối với các câu lạc bộ ở hạng dưới, với nguồn thu hạn chế, việc duy trì một sân đấu đạt chuẩn đôi khi là gánh nặng quá sức. Họ có thể chọn phương án thuê sân từ hội đồng địa phương hoặc từ một công ty sở hữu sân vận động để giảm bớt áp lực tài chính.
- Lịch sử nợ nần: Một số câu lạc bộ trong quá khứ từng gặp khó khăn tài chính nghiêm trọng, buộc phải bán sân vận động để trang trải nợ nần và sau đó thuê lại chính sân đấu đó. Đây là một tình thế cay đắng, ảnh hưởng lớn đến sự tự chủ và bản sắc của đội bóng.
- Quyền sở hữu không thuộc về CLB: Có những trường hợp sân vận động thuộc sở hữu của một bên thứ ba (cá nhân, công ty, hội đồng thành phố) ngay từ đầu, và câu lạc bộ chỉ đơn thuần là bên thuê dài hạn.
Coventry City là một ví dụ đau lòng về vấn đề này. Họ đã trải qua nhiều giai đoạn phải rời xa sân nhà Ricoh Arena (nay là Coventry Building Society Arena) do tranh chấp về tiền thuê và quyền sở hữu, phải chuyển đến thi đấu nhờ tại Northampton Town và sau đó là Birmingham City. Những cuộc “di cư” bất đắc dĩ này gây tổn thương sâu sắc cho người hâm mộ và ảnh hưởng tiêu cực đến thành tích đội bóng.
Không đáp ứng tiêu chuẩn của giải đấu
Hệ thống các giải đấu bóng đá Anh (Premier League và English Football League – EFL) có những quy định rất cụ thể và ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn sân vận động. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho khán giả, chất lượng truyền hình và các yếu tố chuyên môn khác.
- Yêu cầu khi thăng hạng: Khi một câu lạc bộ thăng hạng, đặc biệt là lên các giải đấu cao hơn như Championship hay Premier League, sân vận động của họ phải đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn về sức chứa tối thiểu, hệ thống chiếu sáng, phòng thay đồ, cơ sở vật chất cho truyền thông, an ninh… Nếu sân nhà không đạt chuẩn và không thể nâng cấp kịp thời, họ buộc phải tìm sân thuê đáp ứng yêu cầu để được phép thi đấu.
- An toàn và cơ sở hạ tầng: Các quy định về an toàn cháy nổ, lối thoát hiểm, kiểm soát đám đông… luôn được cập nhật. Nếu sân vận động không tuân thủ, câu lạc bộ có thể bị cấm thi đấu tại đó cho đến khi khắc phục xong. Trong thời gian đó, thuê sân là giải pháp duy nhất.
Ví dụ, một số câu lạc bộ khi mới thăng hạng lên League Two hoặc League One từ các giải bán chuyên có thể gặp khó khăn này. Sân nhà của họ có thể chỉ phù hợp với quy mô nhỏ hơn và cần thời gian, kinh phí để nâng cấp theo chuẩn của EFL.
Chia sẻ sân (Ground-sharing): Giải pháp đôi bên cùng có lợi?
Một hình thức khác của việc không thi đấu trên sân “chính chủ” là chia sẻ sân với một câu lạc bộ khác (thường là cùng thành phố hoặc khu vực lân cận). Đây có thể là một thỏa thuận mang lại lợi ích kinh tế cho cả hai bên.
- Giảm chi phí: Câu lạc bộ đi thuê tiết kiệm được chi phí xây dựng, sở hữu và bảo trì sân. Câu lạc bộ chủ nhà có thêm nguồn thu từ việc cho thuê.
- Tối ưu hóa công suất sử dụng: Một sân vận động chỉ được sử dụng cho các trận đấu sân nhà (khoảng 20-30 trận/mùa) sẽ khá lãng phí. Việc chia sẻ giúp tăng tần suất sử dụng sân.
Tuy nhiên, ground-sharing cũng có những hạn chế:
- Xung đột lịch thi đấu: Việc sắp xếp lịch sao cho không bị trùng lặp giữa hai đội có thể phức tạp.
- Chất lượng mặt cỏ: Việc sử dụng sân với tần suất gấp đôi có thể ảnh hưởng đến chất lượng mặt cỏ, đặc biệt vào mùa đông.
- Bản sắc CLB: Cổ động viên của cả hai đội có thể cảm thấy không thoải mái khi phải chia sẻ “mái nhà” với đối thủ, dù là đối thủ cùng thành phố hay không.
Ví dụ kinh điển là việc Charlton Athletic và Crystal Palace từng có thời gian chia sẻ sân Selhurst Park. Hay như hiện tại, một số sân vận động ở London và các thành phố lớn khác cũng là nơi thi đấu của nhiều hơn một câu lạc bộ ở các hạng đấu khác nhau.
Một câu lạc bộ hạng dưới của Anh thi đấu trên sân vận động đi thuê khi không sở hữu sân riêng
Tại sao một số CLB Anh phải thuê sân để thi đấu ảnh hưởng thế nào?
Việc một đội bóng không được chơi trên sân nhà quen thuộc, dù vì lý do gì, cũng kéo theo những hệ lụy không nhỏ. Tại sao một số CLB Anh phải thuê sân để thi đấu? không chỉ là câu chuyện về địa điểm, mà còn về bản sắc, tài chính và cả yếu tố chuyên môn.
Tác động đến CĐV và bản sắc CLB
Người hâm mộ là linh hồn của đội bóng, và sân nhà là nơi họ thể hiện tình yêu, sự cuồng nhiệt đó.
- Khó khăn di chuyển: Việc phải di chuyển đến một sân vận động khác, đôi khi cách xa hàng chục, thậm chí hàng trăm dặm, gây tốn kém thời gian và tiền bạc cho cổ động viên. Điều này có thể làm giảm số lượng khán giả đến sân cổ vũ.
- Mất cảm giác “nhà”: Sân vận động thuê không mang lại cảm giác thân thuộc, không có những góc khán đài quen thuộc, những kỷ niệm gắn liền với lịch sử CLB. Bầu không khí cuồng nhiệt và “uy thế” sân nhà có thể bị suy giảm đáng kể.
- Ảnh hưởng bản sắc: Việc phải “nay đây mai đó” có thể làm phai nhạt đi bản sắc địa phương, mối liên kết giữa câu lạc bộ và cộng đồng nơi họ thuộc về.
Đối với những người yêu mến Coventry City, việc phải đến Birmingham xem đội nhà thi đấu chắc chắn là một trải nghiệm khó khăn và kém trọn vẹn.
Ảnh hưởng tài chính và thi đấu
Bên cạnh tác động tinh thần, việc thuê sân còn ảnh hưởng trực tiếp đến túi tiền và thành tích sân cỏ.
- Chi phí thuê sân: Tiền thuê sân, đặc biệt là các sân lớn như Wembley, là một khoản chi phí không hề nhỏ, ảnh hưởng đến ngân sách hoạt động của CLB.
- Chia sẻ doanh thu: Trong một số thỏa thuận thuê sân, CLB đi thuê có thể phải chia sẻ một phần doanh thu ngày thi đấu (vé, bán đồ ăn/uống…) cho chủ sân.
- Mất lợi thế sân nhà: Yếu tố quen thuộc mặt cỏ, kích thước sân, sự cổ vũ của khán giả nhà… là những lợi thế quan trọng. Thi đấu trên sân trung lập hoặc sân thuê có thể làm giảm đi lợi thế này, ảnh hưởng đến kết quả thi đấu. Nhiều thống kê cho thấy các đội bóng thường có thành tích kém hơn khi phải chơi xa “thánh địa” thực sự của mình trong thời gian dài. Để có cái nhìn sâu hơn về thế giới bóng đá Anh, bạn có thể tìm hiểu thêm qua các bài viết phân tích chuyên sâu.
Những ví dụ điển hình trong bóng đá Anh
Lịch sử bóng đá Anh ghi nhận không ít trường hợp các CLB phải rời xa sân nhà:
- Tottenham Hotspur (tại Wembley): Như đã đề cập, đây là trường hợp điển hình của việc thuê sân trong quá trình xây sân mới. Dù là giải pháp tạm thời cho một CLB lớn, nó vẫn cho thấy sự phức tạp và tốn kém của việc phát triển cơ sở hạ tầng.
- Coventry City (tại St Andrew’s, Sixfields): Một câu chuyện buồn về tranh chấp tài chính và quyền sở hữu, khiến CLB và CĐV phải chịu nhiều thiệt thòi khi liên tục phải thi đấu xa nhà.
- Fulham (tại Loftus Road): Thuê sân của QPR trong giai đoạn nâng cấp Craven Cottage đầu những năm 2000.
- Brighton & Hove Albion (tại Gillingham): Trước khi có sân Amex hiện đại, Brighton đã có giai đoạn rất khó khăn, phải thi đấu cách nhà hơn 70 dặm tại sân Priestfield của Gillingham trong hai mùa giải (1997-1999) sau khi bán sân Goldstone Ground.
- AFC Wimbledon (tại Kingstonian và QPR): Câu lạc bộ được CĐV tái lập này cũng đã phải chia sẻ sân trong nhiều năm trước khi trở về “mái nhà” mới xây tại Plough Lane.
Cổ động viên trung thành của một câu lạc bộ Anh đối mặt với thực tế đội bóng phải thuê sân thi đấu
Kết bài
Như vậy, câu hỏi tại sao một số CLB Anh phải thuê sân để thi đấu? không có một câu trả lời duy nhất. Đó là sự tổng hòa của nhiều yếu tố: từ những dự án nâng cấp, xây mới đầy tham vọng, những khó khăn về tài chính và cấu trúc sở hữu phức tạp, cho đến việc phải tuân thủ các quy định ngày càng nghiêm ngặt của giải đấu hay các thỏa thuận chia sẻ sân.
Dù nguyên nhân là gì, việc phải rời xa “tổ ấm” luôn là một thử thách lớn đối với bất kỳ câu lạc bộ nào, ảnh hưởng đến cả CĐV, tình hình tài chính lẫn thành tích trên sân cỏ. Nó cho thấy bức tranh đa dạng của bóng đá Anh, nơi bên cạnh sự hào nhoáng của các “ông lớn” vẫn tồn tại những câu chuyện về sự sinh tồn, những nỗ lực vượt khó của các đội bóng để duy trì hoạt động và theo đuổi đam mê.
Bạn nghĩ sao về vấn đề này? Liệu việc thuê sân có ảnh hưởng lớn đến cơ hội cạnh tranh của các đội bóng? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!
